Hoe we GIS-analyses inzetten om per beleefbuurt te zoeken naar de juiste speel, beweeg en ontmoetingsplekken in Dalfsen

Hoe zet je data in om te achterhalen waar speel-, beweeg- en ontmoetingsplekken ontbreken en waar bestaande plekken versterkt kunnen worden? In de gemeente Dalfsen deden we dit in het kader van het beleidsplan Spelen, Bewegen en Ontmoeten 2025-2034. Een nieuwe stap in het datagedreven werken.

In december 2024 werd het beleidsplan Spelen, Bewegen en Ontmoeten 2025–2034 vastgesteld, waarin de gemeente Dalfsen een integrale koers uitzet voor een gezonde, actieve leefomgeving. Hoe dit plan tot stand kwam – inclusief participatie, ambities en uitgangspunten – lees je in ons eerdere artikel.

Beleefbuurten als basis

In dit plan kiezen we bewust niet voor administratieve buurgrenzen, maar hanteren we beleefbuurten: buurten waarbinnen kinderen en volwassenen zich vrij kunnen bewegen zonder fysieke barrières zoals drukke wegen of watergangen.

Deze grenzen zijn eerst opgemaakt tijdens een ambtelijke werksessie en vervolgens besproken tijdens straatgesprekken in alle kernen van Dalfsen. We vroegen inwoners onder andere of zij zich herkennen in deze grenzen of andere grenzen ervaren die nog ontbreken.

Een visuele weergave van deze barrières op kaart gaf een heldere en herkenbare basis voor het gesprek. Op basis van die input zijn de beleefbuurtgrenzen aangescherpt.

De ambitie: binnen 400 meter een centrale plek

Het beleidsplan hanteert als uitgangspunt dat elke beleefbuurt minimaal één centrale buurtplek moet hebben. Deze plek moet uitnodigen tot spelen, bewegen en ontmoeten – en geschikt zijn voor alle leeftijden. Bovendien moet deze centrale buurtplek binnen 400 meter loopafstand bereikbaar zijn voor bewoners. Is dat niet haalbaar, dan is een tweede (of derde) centrale plek nodig.

Daarnaast moet iedereen binnen 200 meter een laagdrempelige steunplek kunnen bereiken. Deze plekken hoeven niet alles te bieden, maar moeten wel uitnodigen tot gebruik en nabij zijn.

Inventarisatie en analyse met GIS

Daarna begon het ruimtelijk puzzelwerk. In totaal zijn de vijf kernen van de gemeente Dalfsen opgedeeld in totaal 24 beleefbuurten. Voor elke beleefbuurt onderzochten we:

• Hoeveel formele speel-, beweeg- en ontmoetingsplekken zijn er al?
• Welke plekken kunnen met enkele aanpassingen als centrale buurtplek fungeren?
• Worden alle woningen binnen 400 meter loopafstand van een centrale buurtplek bereikt?
• Zijn er voldoende steunplekken binnen 200 meter bereik?

Wat kwam eruit?

• Sommige beleefbuurten zijn al goed voorzien; een kleine toevoeging is voldoende om bestaande plekken te laten voldoen.
• Andere beleefbuurten lieten gaten zien in de 400-meterbuffers: daar moet of een nieuwe centrale buurtplek ontwikkeld worden, of een bestaande steunplek geüpgraded.
• In sommige beleefbuurten is meer dan één centrale plek nodig.
• Ook op steunplekniveau kwamen witte vlekken naar voren: plekken waar binnen 200 meter geen speel-, beweeg- of ontmoetingsmogelijkheid aanwezig is.

Van data naar doen: maatregelenlijst en kostenraming

Op basis van de analyse is een maatregelenlijst opgesteld, waarin per locatie is beoordeeld of deze aan de uitgangspunten voldoet, en zo niet, wat er ontbreekt. Zo volstaat een plek met enkel een glijbaan, klimrek en zandbak niet als centrale buurtplek, omdat deze vooral op jonge kinderen is gericht. Door toevoeging van bijvoorbeeld een sportveld en zitgelegenheid wordt zo’n plek wél geschikt voor alle leeftijden.

Voor alle voorgestelde aanpassingen is een indicatieve kostenschatting gemaakt. Samen met andere onderdelen uit het beleidsplan vormt dit de basis voor een onderbouwde raming van de investeringen die nodig zijn om de ambities voor speel-, beweeg- en ontmoetingsplekken te realiseren.

Een helder totaaloverzicht

Dankzij de combinatie van GIS-analyse en gesprekken met inwoners beschikt de gemeente Dalfsen over een helder totaalbeeld: waar staan we, waar willen we naartoe, en wat is daarvoor nodig?

De kaarten en maatregelen vormen de inhoudelijke onderbouwing voor het uitvoeringsplan dat momenteel wordt opgesteld. Daarin worden per beleefbuurt concrete stappen uitgewerkt voor de invulling van buurt- en steunplekken, met een belangrijke rol voor afstemming met inwoners en binnen de beschikbare middelen.

Een aantrekkelijke en beweegvriendelijke buitenruimte ontstaat niet vanzelf. Met een goed beleidsplan voor Spelen, Bewegen en Ontmoeten maken we ruimte voor beweging, ontmoeting en een gezonde toekomst. Nieuwsgierig? Lees hier het volledige beleidsplan. Wil je weten wat wij voor jouw gemeente kunnen betekenen? Neem gerust contact met ons op!