7 tips voor blijvende impact op de mentale gezondheid in de openbare ruimte

Het was deze week de Nederlandse Week van de Mentale Gezondheid. Een goed moment om stil te staan bij de vraag hoe de leefomgeving bijdraagt aan mentaal welzijn. In veel gemeenten zijn initiatieven in de openbare ruimte die effecten hebben op ontmoeting, rust, beweging of zingeving. Hoe zorg je ervoor dat zulke een langdurige impact maken?

Een studie onder leiding van Van Hall Larenstein concludeerde vorig jaar dat een goede, duurzame relatie tussen burgers en hun groene leefomgeving staat of valt met zeven bouwstenen. Die lessen lijken breder toepasbaar en bieden aanknopingspunten voor duurzame impact van initiatieven die bijdragen aan mentaal welzijn van burgers.

1. Iedere wijk zijn eigen aanpak

Elke wijk is anders. Verschillen in sociale samenhang, gebruik van de buitenruimte of culturele normen vragen om maatwerk. Een wijkscan helpt om de lokale behoeften én kansen voor mentale gezondheid in beeld te krijgen.

2. Focus op samenwerking tussen partijen

Een initiatief landt beter als het gedragen wordt door meerdere partijen: gemeente, GGD, welzijnsorganisaties, zorgprofessionals, scholen én bewoners. Door samen te werken, ontstaan netwerken die het initiatief kunnen versterken en verduurzamen.

3. Zet de openbare ruimte als middel in, niet alleen als decor

De plek doet ertoe. Groen, rust, beweging, natuur – ze dragen aantoonbaar bij aan mentale gezondheid. Initiatieven werken beter als ze optimaal gebruikmaken van wat de openbare ruimte te bieden heeft.

4. Coöperatief beheer

Eigenaarschap en verantwoordelijkheid maken een groot verschil. Denk aan bewoners die een plek adopteren, meedenken over de invulling of als vrijwilliger betrokken zijn. Dit versterkt de binding én de levensduur van het initiatief.

5. Onderbouwde en gedragen visie en beleid

Zorg dat het initiatief aansluit bij bestaand beleid, zoals de lokale gezondheidsagenda of de omgevingsvisie. Dat helpt bij het verkrijgen van de benodigde middelen en zorgt voor bestuurlijke borging.

6. Zorg voor bekendheid en zichtbaarheid

Zelfs het beste idee werkt niet als niemand ervan weet. Communicatie – in de wijk, op sociale media, via professionals – is essentieel. Zichtbaarheid trekt deelnemers en vergroot de herkenning.

7. Maak het initiatief laagdrempelig en flexibel

Door activiteiten toegankelijk en aanpasbaar te maken, verlaag je de instap voor mensen die mentaal kwetsbaar zijn – of het (nog) niet van zichzelf weten.

Duurzame impact ontstaat niet vanzelf. Bij PLANTERRA geloven we dat de openbare ruimte een sleutelrol speelt in het versterken van mentaal welzijn – mits initiatieven goed landen in de wijk en gedragen worden. Deze zeven bouwstenen bieden houvast om kansrijke ideeën uit te werken. Benieuwd hoe dit in jouw gemeente vorm kan krijgen? Neem een kijkje op onze website of neem contact op met onze expert Dinand Ekkel. We denken graag met u mee.