
Omgevingsvisie Zwolle: hoe veranker je buitengeluk en spelen in de openbare ruimte?
Afgelopen 18 november zat collega Martin van der Zwan als expert aan tafel bij Tour de Zwolle: de Omgevingsvisietour van gemeente Zwolle. Met hem aan tafel zaten wijkbeheerder Monique Wiegers en Mark Heideveld, adviseur stedelijk water. De themabijeenkomst was gericht op ‘Buitengeluk en spelen’. Een van de vele thema’s die spelen in de openbare ruimte. Maar hoe veranker je deze thema’s eigenlijk in je omgevingsvisie? En hoe combineer je het met bijvoorbeeld de verdichting van de stad? De drie experts gingen samen in gesprek en kwamen tot mooie adviezen.
Buitengeluk? Buitengeluk!
Buitengeluk is een toch wel de typische Zwolse naam om het positieve gevoel van de openbare ruimte te omvangen. Zelf zien ze het als alles wat de gemeente doet om de buitenruimte prettig en fijn te laten zijn. Oftewel, buiten gelukkig zijn. Iets wat wij als PLANTERRA alleen maar kunnen onderschrijven en waar we ons graag voor inzetten.
Helaas zien we ook landelijk veel bezuinigingsacties in de openbare ruimte. Keer op keer staan de budgetten voor de buitenruimte op scherp, terwijl juist in deze tijd de buitenruimte zo belangrijk is voor inwoners en ruimte biedt voor spelen, ommetjes, sportmomenten en ontmoetingen. Ook andere opgaven, zoals de verdichting van de stad, verhogen de druk op de openbare ruimte. Verankering van de randvoorwaarden van buitengeluk in bijvoorbeeld de omgevingsvisie wordt dus steeds belangrijker.
Kijk verder dan alleen de ‘oplossing’
Zwolle staat in hun ontwerp omgevingsvisie gelukkig uitgebreid stil bij buitengeluk en spelen. De buitenruimte heeft daarmee een mooie plek bemachtigd in de omgevingsvisie. Martin legt uit dat de randvoorwaarden volgens hem verder gaan dan alleen bijvoorbeeld de daadwerkelijke speeltuintjes. ‘Het gaat om een veilige omgeving waar je als ouder je kind met een gerust hart vrij kunt laten. Een veilige plek kunnen speeltuintjes zijn, maar ook op het trottoir en de routes naar de speeltuintjes en parken en de omgeving moeten veilig zijn. Want ravotten in de buurt is ook leuk. Combineer dus juist je acties en opgaven met elkaar.’
Verdichting en buitengeluk
De verdichtingsopgave van de stad kwam regelmatig ter sprake op de avond. Hoe ga je om met de druk op de buitenruimte en je buitengeluk? Het hoeft volgens Martin niet altijd een tegenstelling te zijn. ‘Het is de vraag waar ga je bouwen? Als je op een oud bedrijventerrein nieuwe woningen gaat plaatsen, kan er soms juist veel plek voor groen en spelen bijkomen. Dit hoeft niet per se ten koste te gaan van buitengeluk. Met deze extra woningen komen er ook weer inkomsten bij. Besteed dit geld dan aan een mooie buitenruimte of voeg iets toe. Creëer bijvoorbeeld schaduw, plekken om te ontmoeten of spelen.
Soms is het erg lastig. Als er woningen worden gerealiseerd waar weinig plek is om veilig te spelen. Mark geeft aan dat er dan tal van maatregelen zijn als je verder kijkt. Is er in de buurt al groen aanwezig wat verbeterd kan worden of waar iets aan toegevoegd kan worden? Dan is het speeltuintje misschien niet recht voor je deur, maar wel direct om de hoek. Voor de projecten waar het wel kan, houden we de kwaliteit goed in de gaten.
Creëer samenhang in je visie
Voor Martin kan de openbare ruimte niet prominent genoeg aanwezig zijn. Op meerdere plekken in de ontwerp omgevingsvisie komt hij dan ook terug. De tip van Martin aan Zwolle: ‘Houd de openbare ruimte op één plek in de visie en maak het tot een samenhangend overkoepelend plan. Voor inwoners maakt het namelijk niet uit of het nu om klimaatopgave, gezondheid of mobiliteit gaat. Zij zetten een stap buiten de deur en staan in hun buitenruimte. Het onderscheid tussen de verschillende opgaven zien ze niet direct. De randvoorwaarden komen dan op één plek te staan.’
Gebiedsaanpak en concrete projecten
Wat de inwoners wel zien, is hun eigen buitenruimte. De laatste maanden is beetje bij beetje de eigen wijk weer ontdekt. Het is van belang dat de visie wordt vertaald naar concrete projecten in de omgeving. Een gebiedsaanpak zoals Zwolle die heeft, geeft per gebied aan wat er moet gebeuren. Dit zorgt ervoor dat samen met de inwoners aan ieder gebied een verdere invulling wordt gegeven. Zij weten immers waar behoefte aan is.
Voor buitengeluk kan de focus liggen op de fysieke omgeving, maar ook het sociaal domein kan profiteren van de buitengeluk. Bijvoorbeeld door het tegengaan van eenzaamheid en het stimuleren van spelen, sport en bewegen. Zet een keer sport- en spelcoaches in om samen de buitenruimte actief te gebruiken. Toen deze woorden klonken, begon Monique te glunderen. ‘Dit doet Zwolle namelijk al en het zou mooi zijn als we dit nog verder kunnen versterken!’
MijnWijk Zwolle
Gemeente Zwolle is nu ook al actief bezig met het versterken van buitengeluk, spelen en participatie. Sinds het voorjaar maken ze gebruik van het platform MijnWijk Zwolle waar bewoners hun initiatieven voor buitengeluk kunnen delen. Gemeente Zwolle helpt de initiatieven dan verder op gang. Er zijn al initiatieven geplaatst voor speel- en sportplekken, maar ook voor bijdragen aan het afremmen van hardrijdend verkeer om veiliger te kunnen spelen. De eerste initiatieven zijn zelfs al gerealiseerd.
Kijk hier het hele gesprek terug. Wil je zelf aan de slag met de Omgevingswet in de openbare ruimte? Schrijf je in voor onze online Masterclass!
0 comments on Omgevingsvisie Zwolle: hoe veranker je buitengeluk en spelen in de openbare ruimte?