PLANTERRA is een specialist op het gebied van zwerfafval. In de afgelopen jaren ondersteunden we tientallen gemeenten met onze aanpak waarbij we vaak een combinatie zoeken met gedragsverandering om een zo langdurig mogelijke impact te maken. We kiezen daarbij vaak voor een integrale aanpak waarbij samenwerking binnen de gemeente, evenals met inwoners en bedrijven, van cruciaal belang is.
We helpen je onder andere met de volgende vragen:
- Hoe kunnen we zwerfafval verminderen en voorkomen?
- Welke plaatsingscriteria hanteer je voor het wel of niet plaatsen van afvalbakken?
- Welke innovatieve oplossingen kunnen we implementeren?
- Hoe realiseren we langdurige gedragsverandering?
- Hoe betrekken we inwoners actief bij het schoonhouden?
- Welke educatieve initiatieven vergroten bewustwording?
- Hoe beïnvloeden we de beleving van de omgeving?
- Hoe meten we zwerfafval en gebruiken we deze data voor een datagestuurde aanpak?
- Hoe verbeteren we de samenwerking tussen de teams reiniging, afvalinzameling en handhaving?
- Is er een duidelijke visie en een uitvoeringsprogramma voor zwerfafvalbeheersing?
Vergoedingen voor een schone openbare ruimte
Gemeenten hebben recht op verschillende vergoedingen die ingezet kunnen worden voor het terugdringen van zwerfafval en het beheren van de openbare ruimte. Het gaat om de UPV-zwerfafvalvergoeding, die voortkomt uit de Europese SUP-richtlijn en waarmee producenten bijdragen aan de opruimkosten van wegwerpplastic, en om de prullenbakkenvergoeding voor het plaatsen, beheren en ledigen van afvalbakken.
Wil je deze vergoedingen slim inzetten voor een effectievere aanpak van zwerfafval? Wij helpen je graag.
Onze diensten op het gebied van zwerfafval
Beleidsplannen
Veel gemeenten worstelen met de vraag hoe zij hun ambities rondom zwerfafval en schoon kunnen vertalen naar een samenhangende aanpak. PLANTERRA ondersteunt hierbij door beleidskaders en uitvoeringsprogramma’s op te stellen die aansluiten bij de lokale context.
In onze geïntegreerde aanpak onderscheiden we zes ‘knoppen’. Monitoring richt zich op het verzamelen van gegevens en het volgen van de voortgang op doelen en ambities. Reiniging draait om het organiseren van doelmatige schoonmaak en het goed regelen van de inzameling. Met participatie betrekken we inwoners en ondernemers actief, zodat bewustwording en eigenaarschap groeien. Communicatie omvat gerichte campagnes en andere middelen die zowel gedragsverandering stimuleren als inwoners helder informeren. Voorzieningen zorgen voor een solide basis, bijvoorbeeld door de optimale plaatsing en inzet van afvalbakken. Tot slot zorgt handhaving ervoor dat, waar nodig, regels worden geborgd om een schone en veilige leefomgeving te behouden.
Wij bieden ondersteuning op al deze onderdelen. Denk bijvoorbeeld aan het opstellen van een Beleid Zwerfafval of een Beleid Schone openbare ruimte, een uitvoeringsprogramma (light of volledig), een afvalbakkenoptimalisatieplan met behulp van een Afvalbakkenscan, of een planmatige aanpak op terugdringen van bijplaatsingen.
Locatiespecifieke ondersteuning
Sommige plekken in de openbare ruimte, zoals (wijk)winkelcentra, stationsomgevingen of sportverenigingen, hebben veel overlast van zwerfafval. Wanneer een gemeente grip wil krijgen op dit soort locaties, geeft PLANTERRA concrete adviezen voor gerichte interventies. Daarbij kijken we naar maatregelen die het weggooigedrag vooraf, tijdens en achteraf beïnvloeden. Onze kennis van omgevingspsychologie zetten we in om de inrichting van de omgeving zo te benutten dat gewenst gedrag wordt gestimuleerd.
Naast advies kunnen we ook de uitvoering van projecten rondom zwerfafval begeleiden. Wij werken bijvoorbeeld als interim projectleider samen met betrokken medewerkers, inwoners en ondernemers bij experimenten, pilots en projecten in de openbare ruimte. Ook helpen we bij het in beeld brengen van hotspots en het gericht aanpakken van locaties met een verhoogde vervuilingsdruk, met concrete handvatten en inzetbare tools.
Participatie en communicatie
Een effectieve aanpak van zwerfafval en schoon vraagt om betrokkenheid van inwoners, ondernemers en maatschappelijke organisaties. PLANTERRA ondersteunt gemeenten bij het opzetten van participatietrajecten en communicatieactiviteiten die aansluiten bij de doelgroep.
We organiseren sessies en gezamenlijke acties met scholen, sportverenigingen of lokale ondernemers. Daarnaast adviseren we over gedragsinterventies en publiekscampagnes. Het resultaat: meer bewustwording, gedeeld eigenaarschap en een langdurige gedragsverandering die zichtbaar is op straat.
Masterclass gedragsbeïnvloeding
Zwerfafval is een van de grote dissatisfiers in de openbare ruimte. Gedragsbeïnvloeding, bijvoorbeeld door nudges, wordt al regelmatig ingezet. Maar wat voor effect kun je verwachten en wat zijn de ervaringen in de praktijk?
We hebben onze kennis op een rijtje gezet in een masterclass introductie Gedragsbeïnvloeding met afvalbakken. In een uurtje gaan we in op manieren om met een afvalbak gedrag te beïnvloeden en wat de voorwaarden zijn voor een effectieve nudge rond zwerfafval. Ook laten we een aantal voorbeelden en ervaringen uit de praktijk zien. Aan het einde van de masterclass gaan we in op specifieke vragen en situaties uit jouw eigen gemeente. De masterclass kan online of op locatie plaatsvinden.
Afvalbakkenoptimalisatie
Wij gemeenten bij het opstellen van een doordacht afvalbakkenbeleid. Daarbij kijken we niet alleen naar het aantal afvalbakken, maar ook naar de juiste locatie en het type afvalbak dat daarbij past. Met behulp van een keuzeschema brengen we per functiegebied in beeld welke maatregelen passend zijn: of er afvalbakken nodig zijn, welk type en formaat het meest geschikt is, welke eisen daaraan gesteld worden en welke afstand of dichtheid gewenst is.
Onze Afvalbakkenscan helpt daarbij om inzichtelijk te maken waar bakken optimaal geplaatst kunnen worden en waar eventueel juist minder of geen bakken gewenst zijn. Vaak kan het verplaatsen of weghalen van bakken bijdragen aan het verminderen van overlast. Zo zorgen we samen voor een doelmatige en effectieve inzet van afvalbakken in de openbare ruimte.
Organisatieontwikkeling
Om een goede aanpak van zwerfafval en schoon te realiseren, is het belangrijk dat de hele organisatie op één lijn zit: iedereen weet wat er moet gebeuren en wie waarvoor verantwoordelijk is. Wij kunnen ondersteunen in dit proces.
Dit omvat het analyseren en verbeteren van werkprocessen tussen gemeente en (externe) uitvoerende partijen. We stellen heldere taken en verantwoordelijkheden vast en maken duidelijke afspraken. We brengen in kaart waar conflicten ontstaan en hoe die opgelost kunnen worden, bijvoorbeeld door middel van het verbeteren van de overlegstructuur en communicatie tussen betrokken partijen. We kunnen een knelpunten en kansen analyse doen, die zich bijvoorbeeld richt op capaciteitsproblemen of functieonduidelijkheid. We kijken naar benodigde competenties en bieden, indien nodig, gerichte trainingen.
Monitoring en datagestuurd werken
Zonder inzicht in data blijft de aanpak van zwerfafval vaak reactief. Gemeenten die dat willen doorbreken, kunnen PLANTERRA inschakelen voor het opzetten van een slimme monitoringsstructuur.
We verzamelen en analyseren gegevens uit meldingen, schoonveegdata, sensoren en schouwen, en vertalen dit naar overzichtelijke analyses en visualisaties. Met GIS brengen we hotspots letterlijk in beeld en laten we zien waar de grootste winst te behalen is. Het resultaat: onderbouwde keuzes en een effectievere inzet van mensen en middelen.
Gerelateerde projecten
Tools
Het gedragswiel voor gedragsverandering
De beste zwerfafvalaanpak combineert verschillende interventies die vooraf, tijdens en achteraf het gedrag sturen. In ons Planterra gedragswiel staan al die interventies in één overzicht: Van beleid tot handhaving, van adoptie tot statiegeld en van communicatiecampagnes tot nudgen.
We gebruiken het gedragswiel bij elk afvalproject als check: Welke aanknopingspunten zijn er, welke interventies zijn al geprobeerd, welke partijen kunnen nog betrokken worden, zien we niks over het hoofd? Het is de ideale onderlegger om te gebruiken voor brainstorms, gesprekken met opdrachtgevers, sessies met bewoners en ondernemers en het is de basis voor elk plan van aanpak.