
Sporttoestellen in de openbare ruimte: hoe maak je ze tot een succes?
We zien ze steeds vaker verschijnen: sporttoestellen in de openbare ruimte. Hoewel de sportscholen nog steeds gesloten zijn, zijn outdoor fitnessplekken wel open én voor (bijna) iedereen toegankelijk: ze zijn gratis in gebruik en daarnaast ten alle tijden beschikbaar. Als adviesbureau merken wij dat ook gemeenten steeds vaker interesse tonen in buitensporttoestellen. Maar wat werkt wel en wat juist niet? Wij zijn de literatuur ingedoken op zoek naar randvoorwaarden en succesfactoren voor buitensporttoestellen!
Jong en oud: voor ieder wat wils
Bij het kiezen van een locatie en het type toestellen is belangrijk om rekening te houden met de sociale structuur van wijken of buurten. Het gebruik van de toestellen verschilt namelijk per leeftijdsgroep en culturele achtergrond. Zo blijken mensen met een migratieachtergrond relatief veel vaker gebruik te maken van de buitensporttoestellen dan autochtone gebruikers.
Leeftijd is ook een bepalende factor in hoe lang toestellen gebruikt worden. Zo maakt het merendeel van de jongeren niet langer dan 5 minuten gebruik van de toestellen, terwijl het merendeel van de volwassenen (18-55 jaar) dit wel doet. Van de ouderen maakt zelfs meer dan 80% langer dan 5 minuten gebruik van de toestellen.
Ook het type sporttoestel verschilt onder de verschillende leeftijdsgroepen. Zo maken jongvolwassenen vaak gebruik van krachttoestellen waarbij arm-, buik- en beenspieren getraind worden, kiezen volwassenen tussen de 18 en 55 jaar eerder voor zwaardere cardiotoestellen zoals de triple waist twister en maken ouderen vaker gebruik van lichtere cardiotoestellen zoals de crosstrainer. Dit zal voor een groot deel te maken hebben met hun motief: dat verschilt namelijk enorm onder de verschillende leeftijdsgroepen! Zo maken kinderen en ouderen vooral gebruik van de buitensporttoestellen om plezier te beleven, terwijl jongeren en volwassenen sporten met als hoofddoel om hun gezondheid, conditie en kracht te verbeteren.
Veel ouderen geven aan ook graag gebruik te willen maken van de buitensporttoestellen, maar dat de drempel voor hen letterlijk en figuurlijk te hoog is. Uit zichzelf besluiten ze niet snel even te gaan sporten en daarnaast vrezen zij voor valsituaties die ze zich niet kunnen permitteren. Deze doelgroep heeft daarom begeleiding nodig. Een georganiseerd ‘beweeguur’ is daarvoor een goede optie.

Kinderen en ouderen maken vooral gebruik van de buitensporttoestellen om plezier te beleven, terwijl jongeren en volwassenen sporten met als hoofddoel om hun gezondheid, conditie en kracht te verbeteren.
De randvoorwaarden en succesfactoren
Er zijn een aantal randvoorwaarden en succesfactoren voor sporttoestellen in de openbare ruimte (fitplaatsen) om aantrekkelijk te worden gevonden.
Randvoorwaarden
- De fitplaats moet voldoende bekendheid hebben om potentiële bezoekers te trekken, wat bijvoorbeeld kan door wegwijzers in de buurt die verwijzen naar de fitplaats, door promotie vanuit de gemeente, of door bijvoorbeeld buurtsportcoaches.
- Daarnaast moet de fitplaats goed zichtbaar zijn, zodat mensen van de fitplaats afweten en zich uitgenodigd voelen er te gaan sporten.
- Verder moet de fitplaats voor iedereen bereikbaar en toegankelijk zijn, door bijvoorbeeld aanwezigheid van verlichting en bereikbaarheid via het zand of gras.
- Tot slot moet de fitplaats goed onderhouden zijn, wat inhoudt dat de fitplaats schoon gehouden wordt en de toestellen in goede staat zijn. De ene fitplaats is succesvoller dan de andere. Dit heeft te maken met verschillende succesfactoren.
Succesfactoren
- Een eerste succesfactor is promotie. Fitplaatsen die goed gepromoot worden, vergaren meer bekendheid en worden vaker gebruikt. Promotie kan bijvoorbeeld door instructielessen over het gebruik van de toestellen aan te bieden bij opening van de fitplaats.
- Een tweede succesfactor is begeleiding: gebruikers moeten begeleid worden om veilig te kunnen sporten. Zo moeten sporttoestellen van bordjes worden voorzien met informatie over de oefeningen en is met name voor oudere gebruikers persoonlijke begeleiding van belang.
- Een derde succesfactor is de combinatie van sporten en ontmoeten: gebruikers komen niet alleen naar de fitplaats om te sporten, ze komen er ook voor de gezelligheid. Als er al gebruikers op de fitplaats aanwezig zijn, heeft dat een stimulerende werking om ook te komen. Het is daarom van belang om onder andere via samenwerkingen met omliggende instanties en professionals ervoor te zorgen dat de fitplaatsen in beeld komen en blijven.
- Een laatste succesfactor is variatie: gebruikers zien graag variatie in het aanbod van fitnesstoestellen. Verschillende toestellen om de verschillende spiergroepen te kunnen trainen zijn gewenst, net als verschillende niveaus op de toestellen.
Hoe creëer je een succesvolle fitplaats?
Van Herpen et al. (2015) hebben in hun studie onderstaand stappenplan opgenomen, dat we jullie niet willen onthouden.

Contact
Samen nadenken over de sportieve openbare ruimte? Neem contact op met onze omgevingspsycholoog Linde, via: linde.vandenbrink@planterra.nl.
Dit artikel werd geschreven door Solinde Vos.

0 comments on Sporttoestellen in de openbare ruimte: hoe maak je ze tot een succes?