
Evaluatie Opruimdagen levert Den Haag eyeopeners op
In de periode van maart tot en met november 2018 begeleidden Mariska Kien en Stanzi Winkel de gemeente Den Haag in een evaluatietraject. De gemeente Den Haag maakte gebruik van de Voucherregeling van Rijkswaterstaat voor kennisdeling op het gebied van zwerfafval. Om zwerfafval te bestrijden en het schoongedrag onder bewoners te bevorderen, organiseert het team Participatie & Schoon onder andere Opruimdagen, TrashUre Hunts en broodlessen. Met behulp van gedragsinzichten wilden zij hun aanpak versterken en optimaliseren. Wij namen de Opruimdagen onder de loep en begeleidden de projectleiders van P&S bij een evaluatie. Coördinerend projectleider Annelies Wolswinkel-Rebel: “het advies leverde een aantal eyeopeners op.”
Gedrag begrijpen voor grotere effectiviteit
De centrale vraag was: welk gedrag ontstaat en groeit door de inzet van de projecten Participatie & Schoon voor zwerfafval? Annelies: “We willen een beweging krijgen waarin iedereen voelt dat zijn of haar bijdrage telt. We willen beter begrijpen waarom mensen wel of niet betrokken raken en blijven bij het opruimen en schoon houden van de straat. Daarvoor proberen we acties uit waardoor mensen mee gaan doen. Dit noemen we participatie op schoon; dat mensen meedoen of meedenken over een schone stad. Of en wie er mee doet en denkt is relatief makkelijk te meten. En toch hebben we met deze cijfers in de hand niet het idee dat we de kern raken van ons werk. Omdat het uiteindelijk om die beweging gaat, hoe versterken we die met onze participatieactiviteiten? Gaan mensen daadwerkelijk meer doen voor en geloven in een schone stad en in duurzaamheid als gevolg van onze inzet?”
Gedragswiel
Om in beeld te brengen in hoeverre de projectleiders gedragskennis toepassen, gebruikten we PLANTERRA’s Gedragswiel. Hiermee evalueerden we de aanpak. De projectleiders bleken onbewust al veel gedragskennis toe te passen. Maar natuurlijk kan het beter en meer door bewust gedragsstrategieën toe te passen. Er lagen veel kansen voor grotere veranderingen in het schoongedrag. Deze werden opgenomen in de plannen. Maar daar bleef het niet bij: na toepassing werden de toegepaste methoden geëvalueerd op hun effectiviteit.
Opruimdagen onder de loep
Vanaf juni 2018 ging Den Haag met PLANTERRA aan de slag met de Opruimdagen. Die zijn geëvalueerd, met gesprekken en observaties. De vraag was hoe effectief de Opruimdagen waren. Lopen er campagnes, wordt er gebruik gemaakt van nudges en in hoeverre wordt handhaving ingeschakeld? Kortom: maakt Den Haag gebruik van alle mogelijke manieren om gedrag op een positieve manier te beïnvloeden? Wij deden aanbevelingen om de aanpak verder te optimaliseren. Zo bleek het plaatsen van een koffietent een geweldige manier om op informele wijze met bewoners in gesprek te gaan. Het inschakelen van bepaalde doelgroepen, zoals containeradoptanten of jongeren die het grofvuil helpen tillen, kan bovendien een manier zijn om bewoners nog bewuster te maken van het afvalprobleem. Door hen mensen te laten ontmoeten die al een steentje bijdragen, wordt voor hen de drempel lager om ook iets te doen.
Wij deden ook aanbevelingen om planmatiger te werken te gaan door de PDCA-cyclus in te zetten. Daarbij hoorde onder andere een advies over de participatie van partners in het proces. Met welke partners zoals het welzijnswerk, buurtverenigingen en Haagse Milieu Services (HMS) willen we samenwerken en wat is hun rol tijdens de Opruimdagen? Moeten de Opruimdagen vaker plaatsvinden en hoe brengen we dit dan onder de aandacht bij bewoners? Antwoorden op deze vragen maken de Opruimdagen nog succesvoller.
Wat heeft deze evaluatie opgeleverd?
Annelies: “Vooral een aantal eyeopeners. We realiseerden ons dat je je doelen scherp moet formuleren om effect te bereiken. Daardoor kun je gericht activiteiten inzetten op het veranderen van een bepaald gedrag en bereik je veel meer. Het ligt zo voor de hand, maar juist in het scherp bepalen van doelstellingen steken we vaak te weinig energie. We hebben ook vastgesteld dat we bewust strategieën kunnen inzetten om de aanpak effectiever te maken, bijvoorbeeld door gebruik te maken van wederkerigheid, een persoonlijke benadering en sociale bewijskracht. Wij realiseerden ons bijvoorbeeld dat de koffiekar een meer centrale positie in de aanpak moet krijgen. De kar is namelijk de plek waar wij gesprekken voeren en een bepaald gedrag kunnen stimuleren. Dankzij deze nieuwe inzichten zijn we nu veel beter in staat om bewust gedragskennis toe te passen en om hierop activiteiten te organiseren. De creativiteit hadden we al, en nu beschikken we ook over een methode.”
0 comments on Evaluatie Opruimdagen levert Den Haag eyeopeners op